Με αφορμή τη συμπλήρωση 10 ετών απ’τον θάνατο του Ferenc
Puskás, η στήλη παρουσιάζει το παρακάτω αφιέρωμα, ως φόρο τιμής σ’έναν απ’τους
μεγαλύτερους ποδοσφαιριστές όλων των εποχών
O
Puskás γεννήθηκε ως Ferenc Purczeld
την 1η Απριλίου του 1927, στη Βουδαπέστη και μεγάλωσε στην Kispest, τότε ένα προάστιο, σήμερα μέρος
της πόλης. Ο πατέρας του, ο Ferenc Puskás Sr. (1903-1952) ήταν ένας Σουηβός απ’τον Δούναβη, γερμανικής
εθνικότητας, ο οποίος ουγγροποίησε το επώνυμό της οικογένειάς του σε "Puskás" το 1937. Η μητέρα του, Margit Biró (1904-1976), ήταν
μοδίστρα. Ξεκίνησε την καριέρα του ως μικρός με την Kispest AC, όπου ο πατέρας του, ο
οποίος είχε παίξει στο παρελθόν για το σύλλογο, ήταν προπονητής.
Αρχικά χρησιμοποίησε το ψευδώνυμο "Miklós Kovács"
για να παρακάμψει τα ελάχιστα όρια ηλικίας πριν δηλωθεί επίσημα στην ηλικία των
12. Μεταξύ των πρώτων συμπαικτών του ήταν ο παιδικός του φίλος και μελλοντικός
διεθνής συμπαίκτης, József Bozsik. Έκανε την πρώτη του
εμφάνιση για Kispest το
Νοέμβριο του 1943 σε έναν αγώνα ενάντια στην Nagyváradi AC. Εκεί
ήταν που πήρε το παρατσούκλι "Öcsi" ή "Σύντροφος".
Η Kispest
πέρασε στο ουγγρικό Υπουργείο Άμυνας το 1949, μετατρεπόμενη στην ομάδα του ουγγρικού
στρατού κι αλλάζοντας το όνομά σε Honvéd.
Ως αποτέλεσμα, οι ποδοσφαιριστές πήραν στρατιωτικούς βαθμούς. Ο Puskás έφτασε στο
βαθμό του Συνταγματάρχη. Ως το club του στρατού, η Honvéd χρησιμοποίησε στρατολογία για να
αποκτήσει τους καλύτερους Ούγγρους παίκτες, κάτι που έφερε την απόκτηση των Zoltán Czibor και Sándor Kocsis . Κατά τη διάρκεια της καριέρας του στη Honvéd, ο Puskás βοήθησε την ομάδα να
κερδίσει πέντε πρωταθλήματα Ουγγαρίας. Επίσης, ήταν ο πρώτος σκόρερ στα πρωταθλήματα
των σεζόν 1947-1948, 1949-1950, 1950-1951 και 1952-1953, σκοράροντας 50, 31, 25
και 27 γκολ αντίστοιχα. Το 1948, ήταν ο πρώτος σκόρερ στην Ευρώπη.
Οι Υπέροχοι Μαγυάροι
Ο Puskás έκανε το ντεμπούτο του με
την εθνική Ουγγαρίας στις 20 Αυγούστου του 1945 και σκόραρε σε μια νίκη με 5-2 επί
της Αυστρίας. Με την εθνική Ουγγαρίας έπαιξε 85 παιχνίδια και σκόραρε 84 γκολ, με
τα οποία παραμένει μέχρι και σήμερα, ο πρώτος σκόρερ μεταξύ των εθνικών της
Ευρώπης. Κι όλα αυτά, παίζοντας μαζί της, μόλις μέχρι την ηλικία των 29 ετών. Το
διεθνές ρεκόρ του σκοραρίσματος περιλαμβάνει δύο χατ τρικ ενάντια στην Αυστρία,
ένα ενάντια στο Λουξεμβούργο κι ένα καρέ σε μια νίκη με 12-0 επί της Αλβανίας.
Μαζί με τους Zoltán Czibor, Kocsis Sándor, József Bozsik
και Nándor Hidegkuti, σχημάτισαν τον
πυρήνα της Χρυσής Ομάδας που παρέμεινε αήττητη για 32 συνεχόμενα παιχνίδια.
Κατά τη διάρκεια αυτού του σερί, έγιναν Ολυμπιονίκες το 1952, νικώντας τη
Γιουγκοσλαβία με 2-0 στον τελικό του Ελσίνκι. Ο Puskás σκόραρε τέσσερις φορές
στο Ολυμπιακό τουρνουά, συμπεριλαμβανομένου του πρώτου γκολ στον τελικό.
Ο Καλπάζων Συνταγματάρχης…
Στο ίδιο σερί, οι Ούγγροι νίκησαν την Αγγλία δύο φορές,
πρώτα με μια νίκη με 6-3 στο Wembley Stadium,
και στη συνέχεια με 7-1 στη Βουδαπέστη. Ο Puskás σκόραρε από δύο γκολ σε κάθε ένα
απ’τα δύο παιχνίδια εναντίον της Αγγλίας. Στο πρώτο απ’αυτά, το Νοέμβριο του
1953, η αγγλική ομοσπονδία γιόρταζε τα 90 χρόνια απ’την ίδρυσή της, στα οποία
είχε μόλις μία ήττα μέσα στο Νησί, απ’την Ιρλανδία, το 1949. Οι Άγγλοι
περίμεναν απ’την εθνική τους ακόμα έναν θρίαμβο. Όταν μπήκαν οι ομάδες στο Γουέμπλεϊ,
οι Άγγλοι απ'τις κερκίδες κορόιδευαν τους Ούγγρους και ιδιαίτερα τον Puskás,
για τα περιττά του κιλά, αναμένοντας απ'την ομάδα τους να'χει εύκολο έργο. Ο
αγώνας ήταν μια παράσταση των Ούγγρων και του Puskás, οι οποίοι στο 27ο
λεπτό νικούσαν ήδη με 4-1, ενώ νωρίτερα τους είχε ακυρωθεί και γκολ ως οφσάιντ,
με τον Puskás να καλύπτεται ξεκάθαρα. Το τελικό 6-3 δεν αφήνει καμία
αμφισβήτηση της υπεροχής και του κατορθώματος των Ούγγρων, με το αγγλικό Τύπο,
να προσδίδει δίπλα στον στρατιωτικό βαθμό του Συνταγματάρχη του Puskás, το
προσωνύμιο Καλπάζων.
Το Μάιο του 1954, διεξήχθη η ρεβάνς στο Nepstadion της
Βουδαπέστης. Το στάδιο είχε χωρητικότητα 110.000 με τον θρύλο να λέει ότι όλη η
πόλη ήθελε να παρακολουθήσει το συγκεκριμένο παιχνίδι. Έτσι καθένας που έμπαινε
μέσα, είχε μαζί του κι ένα περιστέρι, με το οποίο έστελνε το εισιτήριό του σε
κάποιον απ’έξω, με αποτέλεσμα να βρεθούν στις κερκίδες σχεδόν 200.000 θεατές κι
αυτές να μην πέφτουν από θαύμα. Το τελικό 7-1, παραμένει μέχρι σήμερα η
μεγαλύτερη ήττα της εθνικής Αγγλίας.
Την ίδια εποχή, το 1953, η εθνική Ουγγαρίας έγινε επίσης πρωταθλήτρια
Κεντρικής Ευρώπης. Η Ουγγαρία κατέκτησε το πρωτάθλημα έχοντας τερματίσει στην
κορυφή του βαθμολογικού πίνακα με 11 βαθμούς. Ο Puskás τελείωσε το τουρνουά ως πρώτος σκόρερ με 10 γκολ και σκόραρε
δύο φορές, καθώς η Ουγγαρία κατακτούσε το τρόπαιο νικώντας με 3-0 την Ιταλία
στο Olimpico το 1953.
Ο Puskás σκόραρε τρία γκολ στους δύο αγώνες του πρώτου γύρου
που έπαιξε η Ουγγαρία το 1954 στο Παγκόσμιο Κύπελλο της FIFA. Νίκησαν τη Νότια Κορέα με 9-0 και,
στη συνέχεια, τη Δυτική Γερμανία με 8-3. Σ’αυτό το παιχνίδι, ο ομοσπονδιακός
προπονητής της Γερμανίας, επέλεξε να παραταχθεί με αρκετούς αναπληρωματικούς
και να παρουσιάσει ένα πολύ σκληρό παιχνίδι. Το αποτέλεσμα του σκληρού
παιχνιδιού των Γερμανών ήταν να υποστεί ο Puskás ένα κάταγμα στον αστράγαλο, μετά
από ένα τάκλινγκ απ’τον Werner Liebrich,
και δεν επέστρεψε μέχρι τον τελικό, δύο βδομάδες αργότερα.
Το θαύμα της Βέρνης
Ο Puskás έπαιξε ολόκληρο τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του
1954 εναντίον της Δυτικής Γερμανίας με κάταγμα στον αστράγαλο. Παρά το γεγονός
αυτό, σκόραρε το τέταρτο γκολ του στο τουρνουά για να βάλει την Ουγγαρία
μπροστά στο σκορ μετά από έξι λεπτά, και με τον Czibor να σκοράρει και πάλι δύο λεπτά
αργότερα, φάνηκε ότι, το φαβορί πριν απ’το τουρνουά, θα κατακτούσε τον τίτλο.
Ωστόσο, οι Δυτικο-Γερμανοί ισοφάρισαν πριν τελειώσει το ημίχρονο, και έξι λεπτά
πριν το τέλος σκόραραν το τρίο και νικητήριο γκολ. Δύο λεπτά πριν απ’το τέλος
του αγώνα, ο Puskás ισοφάρισε,
αλλά το γκολ ακυρώθηκε ως οφσάιντ. Μια απόφαση για την οποία υπήρξαν έντονες
διαμαρτυρίες και η ορθότητα της οποίας αμφισβητήθηκε. Ο αγώνας έμεινε γνωστός
ως το «θαύμα της Βέρνης», πόλη στην οποία έγινε ο τελικός, καθώς η Δυτική
Γερμανία κατάφερε ν’ανατρέψει ένα μειονέκτημα 2 γκολ, ενάντια σε μια ομάδα
απ’την οποία είχε χάσει με 8-3 μόλις δύο εβδομάδες νωρίτερα. Αργότερα υπήρξαν
φήμες ότι αρκετοί παίκτες των Δυτικο-Γερμανών είχαν κάνει χρήση απαγορευμένων
ουσιών, ενώ πολλοί εξ αυτών, μόλις τον επόμενο χρόνο, εμφάνισαν συμπτώματα
ίκτερου.
Η περιοδεία της Honvéd
Η Honvéd συμμετείχε
στο Ευρωπαϊκό Κύπελλο του 1956 και κληρώθηκε απέναντι στην Αθλέτικ Μπιλμπάο
στον πρώτο γύρο. Η Honvéd έχασε το πρώτο παιχνίδι,
εκτός έδρας, με 2-3, αλλά πριν τον επαναληπτικό, ξέσπασε η Ουγγρική Επανάσταση στη
Βουδαπέστη. Οι παίκτες αποφάσισαν να μην επιστρέψουν πίσω στην Ουγγαρία και
κανόνισαν με την Αθλέτικ να γίνει ο επαναληπτικός στο Heysel Stadium, στις Βρυξέλλες, στο
Βέλγιο. Ο Puskás σκόραρε στην τελική ισοπαλία
με 3-3, αλλά η Honvéd αποκλείστηκε
με συνολικό σκορ 6-5, και οι Ούγγροι παίκτες έμειναν μετέωροι. Κάλεσαν τις
οικογένειές τους απ’τη Βουδαπέστη, και παρά την αντίθεση της FIFA και των ουγγρικών αρχών
ποδοσφαίρου, διοργάνωσαν μια ερανική περιοδεία σε Ιταλία, Πορτογαλία, Ισπανία
και Βραζιλία. Μετά την επιστροφή στην Ευρώπη, οι δρόμοι των παικτών χώρισαν.
Κάποιοι, συμπεριλαμβανομένου του Bozsik, επέστρεψαν στην Ουγγαρία, ενώ άλλοι, συμπεριλαμβανομένων
των Czibor, Kocsis και Puskás, έψαξαν νέα clubs στη Δυτική Ευρώπη. Την ίδια εποχή, τόσο η Μίλαν
όσο και η Γιουβέντους προσπάθησαν να τον υπογράψουν, αλλά τιμωρήθηκε με μια
διετή απαγόρευση απ’την UEFA (για την άρνηση να επιστρέψει στη Βουδαπέστη, που
τον μετέτρεψε σε πολιτικό πρόσφυγα), το οποίο τον εμπόδισε απ’το να παίξει στην
Ευρώπη. Κινήθηκε προς την Αυστρία και στη συνέχεια στην Ιταλία.
Την ίδια εποχή στην Ελλάδα πρωταγωνιστούσε ο Εθνικός του
Δημήτρη Καρέλλα…
Την σεζόν 1956-57, ο Εθνικός Πειραιά διέθετε μία απ’τις καλύτερες
ομάδες της ιστορίας του, και με ποδοσφαιριστές όπως ο Στάθης Μανταλόζης (το
«ιπτάμενο αγριόγατο» και για πολλούς ο κορυφαίος τερματοφύλακας που ανέδειξε το
ελληνικό ποδόσφαιρο), ο Λαιμός, ο Κλικόπουλος, ο Καρνασόπουλος, ο Καραουλάνης
και ο Φερλέμης, έχοντας επικρατήσει Ολυμπιακού (1-0, Καραουλάνης) και
Παναθηναϊκού (2-1), τέσσερις αγωνιστικές πριν εκπνεύσει το πρωτάθλημα,
βρίσκονταν στο… ρετιρέ και αγκαλιά με τον τίτλο, προσφέροντας μάλιστα μοναδικές
παραστάσεις εντός γηπέδου.
Τότε ακόμα, το πανελλήνιο πρωτάθλημα ποδοσφαίρου, δεν είχε
τη μορφή που θα’παιρνε πολύ σύντομα, αρχής γενομένης απ’τη σεζόν 58-59. Μέχρι
τότε, υπήρχαν τα περιφερειακά πρωταθλήματα, όπως το πρωτάθλημα Αθηνών και
Θεσσαλονίκης, και οι νικητές τους, αναμετρώνταν μεταξύ τους, για την ανάδειξη
του πρωταθλητή Ελλάδας. Όπως είναι αντιληπτό, τα παιχνίδια μέσα σε μια σεζόν
ήταν λίγα. Έτσι, είχαν θεσπιστεί τα κύπελλα Χριστουγέννων και Πάσχα.
Στο Κύπελλο Πάσχα του 57 έφτασαν στην Ελλάδα οι Kocsis, Puskás για λογαριασμό
του Εθνικού. Οι δύο Ούγγροι έπιασαν… λιμάνι καλεσμένοι του προέδρου του, Δημήτρη
Καρέλλα. Όπως αναφέραμε πιο πάνω, είχε προηγηθεί η Ουγγρική Επανάσταση, που
προκάλεσε την εισβολή της Σοβιετικής Ένωσης στη Βουδαπέστη όπου διατηρήθηκε
βίαια το σοσιαλιστικό (ή κομμουνιστικό σύστημα) και οι πολίτες είχαν βγει στους
δρόμους προκαλώντας τεταμένα επεισόδια, και οι δύο Ούγγροι επέλεξαν να μην
γυρίσουν στη χώρα τους.
Μαζί τους ήρθαν επίσης οι Czibor, Bozsik, Hidegkuti αλλά κι
άλλοι αστέρες της εθνικής Ουγγαρίας η οποία έδωσε φιλικούς αγώνες στην Ελλάδα, όπως
κόντρα στην Εθνική Ενόπλων, την ίδια ώρα που ο πρόεδρος του Εθνικού δαπανώντας
χρήματα από την τεράστια οικογενειακή περιουσία, έπειθε τους δυο Ούγγρους
φυγάδες αλλά και μερικούς ακόμα νεαρούς Μαγυάρους (βασικούς στην Εθνική
Ελπίδων, όπως ο Σάμπο, ο επονομαζόμενος «νέος Πούσκας», ο Τσόλνοκ, ο Σαμπόφσκι,
ο Σάγκι και Γκαραβέλγκι) να υπογράψουν συμβόλαιο με τον σύλλογο. Οι τελευταίοι
μάλιστα αγωνίστηκαν στο Κύπελλο Πάσχα του 57 κόντρα στον Παναθηναϊκό, την ΑΕΚ
και τον επίσης ισχυρό τότε Απόλλωνα Σμύρνης, ενώ οι νίκες του Εθνικού ο οποίος
χρησιμοποίησε τους Puskás και Kocsis για ένα ημίχρονο ήταν αρκετές για να
ταρακούνησαν τους ισχυρούς του ΠΟΚ που έσπευσαν να πάρουν την κατάσταση στα
χέρια τους μόλις γνωστοποιήθηκε πως η παρέα θα μεγάλωνε ακόμα περισσότερο με
την έλευση του Zoltán Czibor.
Ο Puskás δίνει αυτόγραφα στους άνδρες της Εθνικής Ενόπλων
Οι τρεις μεγάλοι πίεσαν έτσι την ΕΠΟ, ζητώντας την τιμωρία
του Εθνικού, με την κατηγορία πως χρησιμοποιούσε παίκτες τιμωρημένους από την
ομοσπονδία της Ουγγαρίας (πολιτικούς πρόσφυγες). Σχεδόν ταυτόχρονα, έκανε την
εμφάνισή της μια καταγγελία δωροδοκίας του ποδοσφαιριστή της Προοδευτικής,
Φίλιου, σύμφωνα με την οποία ο Εθνικός επιχείρησε να του προσφέρει χρήματα,
ώστε να έχει μειωμένη απόδοση στην μεταξύ τους αναμέτρηση.
Παρά το γεγονός πως όχι μόνο η δωροδοκία δεν αποδείχθηκε
ποτέ, αλλά ο ίδιος ο Φίλιος δήλωσε γραπτώς πως ουδέποτε έγινε κάτι τέτοιο,
απορώντας μάλιστα πώς εμπλέκεται το όνομά του, στις 20 Μαΐου 1957, η ελληνική
ομοσπονδία υπό τις ευλογίες ΠΟΚ και κυβέρνησης παίρνει την απόφαση να αποβάλλει
τον Εθνικό από το πρωτάθλημα (μηδενίστηκε) με αιτιολογία την «διεξαγωγή φιλικών
αγώνων με τους επαγγελματίες ποδοσφαιριστές της αυτοεξόριστης εθνικής
Ουγγαρίας». Ο Puskás και οι υπόλοιποι αυτοεξόριστοι Ούγγροι αναγκάστηκαν να
εγκαταλείψουν την Ελλάδα.
Ο Puskás, απ’τη στιγμή που αυτοεξορίστηκε απ’την Ουγγαρία,
το Φθινόπωρο του 56, περιπλανήθηκε σχεδόν 2 χρόνια, ζώντας στο μεγαλύτερο
διάστημα στην Ιταλική Ριβιέρα, μένοντας χωρίς ομάδα, παραμελώντας τη φυσική του
κατάσταση, φτάνοντας να’χει ένα παραπανίσιο βάρος 12 κιλών. Στη συνέχεια, καθώς
έληγε η ποινή του, προσπάθησε να παίξει στην Ιταλία, αλλά δεν ήταν σε θέση να
βρει ένα κορυφαίο club πρόθυμο να τον υπογράψει, καθώς οι Ιταλοί προπονητές
ανησυχούσαν για την ηλικία και το βάρος του. Εξετάστηκε απ’τη Μάντσεστερ
Γιουνάιτεντ για να ενισχύσει μια ομάδα που δοκιμάζονταν απ’την αεροπορική
τραγωδία του Μονάχου του 1958, αλλά λόγω των κανόνων της FA σχετικά με τους
αλλοδαπούς και το ότι ο Puskás δεν γνώριζε την αγγλική γλώσσα, ο προπονητής
Jimmy Murphy δεν μπόρεσε να εκπληρώσει την επιθυμία του για την υπογραφή του
Ούγγρου. Ωστόσο, λίγους μήνες αργότερα, ο Puskás προσχώρησε στη Ρεάλ Μαδρίτης
και ξεκίνησε τη δεύτερη φάση της καριέρας του.
Ο Puskás με τον Bernabeu
Αφαίρεσέ του την κοιλιά…
Ο Σαντιάγκο Μπερναμπέου, ακολουθώντας τη συμβουλή του Emil
Östreicher, έδωσε εντολή για την απόκτηση του παίκτη. Ήταν 31 χρονών και ήρθε
με υπερβολικό βάρος. Ο Luis Cagniglia, προπονητής της λευκής ομάδας εκείνη την
εποχή, βλέποντας την κακή φυσική του κατάσταση, δεν τον ήθελε. «Τι θα κάνω
μ’αυτόν τον άνθρωπο!», είπε στον Bernabeu, ο οποίος του απάντησε: «Βάλ’τον σε
μια θέση. Αυτή είναι η υποχρέωσή σου». Ο Carniglia συνέχισε να’χει τις
αντιρρήσεις του, και σε συνάντηση με τον διοικητικό Antonio Calderón, εξέφρασε
και πάλι την ανησυχία του, καθώς ο Calderón του μετέφερε την εντολή του
Μπερναμπέου για παραμονή του παίκτη. Ο Carniglia του απάντησε: «Ώστε έτσι; Και
τι θα κάνουμε με την κοιλιά του;». «Την κοιλιά θα την αφαιρέσετε εσείς κύριε,
είναι η δουλειά σας», του απάντησε ο Calderón.
Την 11η Αυγούστου του 1958, υπέγραψε για τη
Μαδρίτη κι ενσωματώθηκε αμέσως στην προπόνηση. Πολλοί παίκτες τον περίμεναν με
επιφυλάξεις. Ο Mateos, πολύ αγαπητός στην ομάδα, είδε να κινδυνεύει η θέση του.
Αρκετοί μουρμούριζαν. Στο τέλος της προπόνησης όλοι περίμεναν την ετυμηγορία
του Di Stéfano, κι αυτός ήταν κατηγορηματικός: «Αυτός ο χοντρούλης χειρίζεται
τη μπάλα με το αριστερό καλύτερα απ’ότι εγώ με το χέρι».
Puskás, Di Stefano και Copa
Puskás, Di Stefano και Gento
Και πλέον δεν υπήρχε θέμα. Ο Puskás είχε την έγκριση του Di
Stéfano, κι ο Bernabéu μπορούσε να απολαύσει την επίθεση των ονείρων του. Kopa,
Rial, Di Stéfano, Puskás και Gento. Ο Carniglia στραβομουτσούνιασε, αλλά έπρεπε
να το καταπιεί. Βέβαια στο τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου (ήταν ο τέταρτος) δεν
τον πήρε, υποστηρίζοντας ότι ο αγώνας ήταν στη Στουτγάρδη κι ως εκ τούτου ο
Puskás μπορεί να μην ήταν καλοδεχούμενος στη Γερμανία. Αυτό του κόστισε τη
δουλειά. Ο Puskás, που στη Μαδρίτη απέκτησε το παρατσούκλι Pancho, άφησε
ανεξίτηλη τη σφραγίδα του ως αριστεροπόδαρος μεγάλος σκόρερ. Αν ήταν κάτι που χαρακτήριζε
το παιχνίδι του Puskás, ήταν η μαεστρία του με το αριστερό πόδι. Ήταν σε θέση
να δίνει πάσες ακριβείας στους εξτρέμ, όπως τον Francisco Gento και να σουτάρει
στο τέρμα με απίστευτη δύναμη. Σ’όλα αυτά προστίθονταν μια μεγάλη ταχύτητα χάρη
σε μια φοβερή εκρηκτικότητα και μια αντίληψη του γκολ που οδήγησε τη Διεθνή
Ομοσπονδία Ιστορίας και Στατιστικής να τον αναγνωρίσει ως τον κορυφαίο σκόρερ
του εικοστού αιώνα. Στα οκτώ χρόνια που έπαιξε στην Μαδρίτη σκόραρε 242 γκολ σε
262 αγώνες και κατέκτησε το τρόπαιο Pichichi τέσσερις φορές.
Ο Puskás αντιμετωπίζει με την Ρεάλ τον Di Stefano με την Εσπανιόλ
Θεωρείται μέχρι σήμερα, το καλύτερο αριστερό πόδι που πέρασε
ποτέ απ’το Μπερναμπέου. Ήταν τέτοιο το αριστερό του, που έχει μείνει γνωστό
στην ιστορία ένα περιστατικό, όταν ήταν πλέον προπονητής του Παναθηναϊκού.
Έτσι, μια χειμωνιάτικη μέρα με κακοκαιρία, καθώς η ομάδα προπονούνταν στις
εσωτερικές εγκαταστάσεις και συγκεκριμένα στο γήπεδο μπάσκετ, οι παίκτες του,
του έβαζαν διάφορες προκλήσεις. Σε μια απ’αυτές, πήρε μια μπάλα μπάσκετ, την
έστησε στη σέντρα, και με απευθείας φάουλ, την έστειλε στο καλάθι. Οι παίκτες
του τον χαρακτήρισαν τυχερό, και το επανέλαβε αμέσως. Αποσύρθηκε στη Ρεάλ
Μαδρίτης, όπου είχε το παρατσούκλι Pancho Puskás και Cañoncito Pum, παίζοντας το τελευταίο παιχνίδι του στα 39 του, στις 8 Μαΐου του 1966. Άξιζε τον κόπο να του αφαιρέσουν την κοιλιά. Στη
συνολική καριέρα του είχε 705 συμμετοχές σκοράροντας 700 γκολ.
Κατά την πρώτη του σεζόν στο πρωτάθλημα, ο Puskás σκόραρε
τέσσερα χατ-τρικ, συμπεριλαμβανομένου ενός στο δεύτερο παιχνίδι του, εναντίον
της Σπόρτινγκ Χιχόν στις 21 Σεπτεμβρίου του 1958. Στον αγώνα ενάντια στη UD Las
Palmas στις 4 Ιανουαρίου του 1959, Puskás κι Alfredo di Stéfano έκαναν
χατ-τρικ στη νίκη με 10-1. Κατά τη διάρκεια της σεζόν 1960-1961, ο Puskás
σκόραρε τέσσερις φορές σ’ένα παιχνίδι ενάντια στην Έλτσε και την επόμενη σεζόν,
σκόραρε πέντε γκολ εναντίον της ίδιας ομάδας. Ο Puskás σημείωσε δύο χατ-τρικ στα
Clásicos με τη Μπαρτσελόνα το 1963, ένα στο Καμπ Νόου στις 27 Ιανουαρίου με την
Ρεάλ να νικάει με 1-5 κι ένα στο Santiago Bernabeu στις 15 Δεκεμβρίου του 1963
με την Ρεάλ να νικάει με 4-0, και τα δύο για το πρωτάθλημα. Κατά τη διάρκεια
οκτώ σεζόν με τη Ρεάλ, ο Puskás έπαιξε 180 παιχνίδια πρωταθλήματος και σκόραρε
156 γκολ. Σκόραρε 20 ή περισσότερα γκολ σε κάθε μία απ’τις πρώτες έξι σεζόν του
στο ισπανικό πρωτάθλημα, και κέρδισε το pichichi τέσσερις φορές: το 1960, το
1961, το 1963 και το 1964, σκοράροντας 26, 27, 26 και 20 γκολ αντίστοιχα. Ο
Puskás βοήθησε την Ρεάλ να κερδίσει το πρωτάθλημα πέντε συνεχόμενες φορές
μεταξύ 1961 και 1965 και το Copa del Generalísimo το 1962. Σκόραρε δύο γκολ στη
νίκη με 2-1 επί της Σεβίλλης στον τελικό του Κυπέλλου.
Ο Puskás έπαιξε επίσης ακόμα 39 παιχνίδια για την Ρεάλ στο
Ευρωπαϊκό Κύπελλο, σκοράροντας 35 γκολ. Ήταν καθοριστικός έτσι ώστε να φτάσει η
Ρεάλ στον τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου το 1959, σκοράροντας στο πρώτο ματς
και στον αποφασιστικό επαναληπτικό του ημιτελικού στο ντέρμπι της Μαδρίτης
εναντίον της Atlético, αλλά όπως αναφέρθηκε πιο πάνω ο Carniglia δεν τον πήρε
στον τελικό. Την επόμενη σεζόν άρχισε με την Ρεάλ την εκστρατεία στο Ευρωπαϊκό
Κύπελλο 1960 μ’ένα χατ-τρικ εναντίον της Jeunesse Esch και στον ημιτελικό
εναντίον της Barcelona, όπου πέρασε τους madridistas στον τελικό με τρία γκολ
στην διπλή αναμέτρηση. Στον πρώτο του τελικό του Ευρωπαϊκού Κυπέλλου με τη Ρεάλ
Μαδρίτης επιβλήθηκε της Άιντραχτ Φρανκφούρτης με 7-3. Ο Puskás σκόραρε τέσσερα
γκολ κι ο Di Stefano τρία. Στις μετέπειτα ευρωπαϊκές σεζόν, θα σκοράρει ακόμα
τρία χατ τρικ, συμπεριλαμβανομένου ενός στον τελικό του 1962 ενάντια στη Benfica,
τον οποίο η Ρεάλ έχασε με 5-3. Το 1965, σκόραρε πέντε γκολ σε δύο παιχνίδια
εναντίον της Feyenoord, και βοήθησε τη Ρεάλ Μαδρίτης να φτάσει στον τελικό του
Ευρωπαϊκού Κυπέλλου 1966 στον οποίο η Ρεάλ Μαδρίτης κέρδισε τον έκτο της τίτλο,
αλλά ο Puskás δεν έπαιξε στον τελικό.
Η Εθνική Ισπανίας
Το 1961, ο Puskás πήρε ισπανική υπηκοότητα, και στη συνέχεια
έπαιξε τέσσερις φορές για την Ισπανία. Τρία απ’αυτά τα παιχνίδια ήταν στο
Παγκόσμιο Κύπελλο του 1962. Για μια φορά, η φόρμα του στο σκοράρισμα τον
εγκατέλειψε και δεν κατάφερε να σκοράρει κανένα γκολ με την Ισπανία, ενώ
σίγουρα το ρόλο της, θα’παιξε και η απουσία του, επίσης πολιτογραφημένου
Ισπανού, Ντι Στέφανο, ο οποίος κόπηκε απ’την αποστολή για το Μουντιάλ απ’τον
πάντα σχολαστικό Ελένιο Ερέρα, λόγω ενός επιπόλαιου τραυματισμού του, και παρά
την επιμονή του να συμμετάσχει.
Από Συνταγματάρχης, Στρατηγός…
Αμέσως μόλις αποσύρθηκε απ’την ενεργό δράση ο Puskás,
ξεκίνησε την καριέρα του ως προπονητής. Αφού πέρασε μέσα σε σύντομο χρονικό
διάστημα απ’τις San Francisco Golden Gate Gales, Vancouver Royals και Deportivo
Alavés, το καλοκαίρι του 1970 έφτασε στον Παναθηναϊκό. Απ’την πρώτη κιόλας
στιγμή, φρόντισε να ανυψώσει το ηθικό των παικτών του και να τους κάνει να
πιστέψουν στις μεγάλες δυνατότητες που έβλεπε ότι είχαν. Έτσι, το ίδιο εκείνο
καλοκαίρι, φρόντισε να δώσει ο Παναθηναϊκός ένα φιλικό έναντι της Ρεάλ στον
Σαντιάγκο Μπερναμπέου. Οι παίκτες του Παναθηναϊκού προβληματίστηκαν πολύ για το
φιλικό, φοβούμενοι τον διασυρμό, αλλά ο Puskás
άρχισε να τους περνάει απ’την αρχή την φιλοσοφία του: «11 αυτοί, 11 εμείς».
Αποτέλεσμα: 0-0. Και μια ομάδα, η οποία μόλις λίγους μήνες αργότερα θα
πετύχαινε το σπουδαιότερο κατόρθωμα ελληνικού συλλόγου στα κύπελλα Ευρώπης, με
τον διεθνή τίτλο ν’αποκαλεί τον Παναθηναϊκό, Puskás United. Τη γνωστή πορεία του Γουέμπλεϊ.
Μια πορεία της οποίας πρωτεργάτης ήταν ο Puskás. Ο Παναθηναϊκός, αφού απέκλεισε
κατά σειρά τις Jeunesse Esch (1-2 εκτός, 5-0 εντός), Σλόβαν Μπρατισλάβας (3-0
εντός, 1-2 εκτός), έφτασε στα προημιτελικά, αντιμέτωπος της πρωταθλήτριας
Αγγλίας Έβερτον.
Θα κάνω μποϊκοτάζ…
Στο Λίβερπουλ, ο Puskás είπε στους παίκτες του: «κρατήστε τη
μπάλα κι αφήστε τους να τρέχουν και να κάνουν τάκλινγκ». Ο Παναθηναϊκός, έκανε
μεγαλειώδη εμφάνιση, μέσα στην έδρα της πρωταθλήτριας Αγγλίας, και προηγήθηκε
με 0-1 με γκολ του Αντωνιάδη στο 81ο λεπτό. Το γνωστό γκολ, 9 λεπτά
πριν το τέλος, στις 9 του μήνα, απ’το 9άρι του Παναθηναϊκού. Η Έβερτον κατάφερε
να ισοφαρίσει στις καθυστερήσεις, να αυξήσει τις πιθανότητές της για πρόκριση,
και να στερήσει απ’τον Παναθηναϊκό ένα ιστορικό διπλό. Το μεγαλύτερο όμως
πρόβλημα για τον Παναθηναϊκό δεν ήταν η απώλεια της νίκης και του
πλεονεκτήματός της, αλλά άκουγε στο όνομα Δομάζος. Ο Στρατηγός του ελληνικού
ποδοσφαίρου, είχε αντικρίσει την κίτρινη κάρτα, γεγονός που του στερούσε τη
συμμετοχή στον επαναληπτικό. Ο Puskás έπεισε τη διοίκηση των πρασίνων να στείλει εκπροσώπους στην
Ελβετία, μήπως καταφέρουν να αλλάξουν την προδιαγεγραμμένη απόφαση, ενώ μαζί
τους ταξίδεψε και ο ίδιος. Στην έδρα της ΟΥΕΦΑ, κατά τη σύσκεψη της Επιτροπής,
οι εκπρόσωποι της ελληνικής ομάδας απέτυχαν να μεταπείσουν τα αρμόδια μέλη. Ο Puskás, βλέποντάς τους να εξέρχονται από την
αίθουσα συνεδριάσεων με σκυμμένα κεφάλια, κατάλαβε ότι δεν είχε αλλάξει τίποτα
και μπήκε ο ίδιος μέσα. Μετά από λίγο, βγήκε και είπε σε σπαστά ελληνικά:
"Αντε... μαλάκα, Μίμης παίζει κανονικά. Πάμε να φύγουμε από εδώ μήπως
μετανιώσουν". Εν συνεχεία, όπως ο ίδιος διηγήθηκε, είχε καταφέρει να...
εκβιάσει τα μέλη της ΟΥΕΦΑ, απειλώντας τους ότι ο τελικός του κυπέλλου κυπελλούχων
που ήταν προγραμματισμένος να διεξαχθεί στο γήπεδο Καραϊσκάκη (στον οποίο η
Τσέλσι νίκησε με 2-1 την Ρεάλ) δεν θα είχε Έλληνες φιλάθλους στις εξέδρες, κάτι
που θα προκαλούσε οικονομική και όχι μόνο καταστροφή! Ο Δομάζος έπαιξε, κι ο Παναθηναϊκός έφερε 0-0 και πήρε
την πρόκριση στα ημιτελικά όπου αντιμετώπισε τον Ερυθρό Αστέρα. Στο Βελιγράδι,
ο Παναθηναϊκός υπέστη βαριά ήττα με 4-1, και το όνειρο της συμμετοχής στον
τελικό, φάνηκε να ξεθωριάζει. Στον επαναληπτικό όμως, έφτασε σε μια ιστορική
και μεγαλειώδη ανατροπή με 3-0, που του έδωσε την πρόκριση στον τελικό. Στον
τελικό, τέθηκε αντιμέτωπος με τον μεγάλο Άγιαξ του Κρόιφ, του Ρίνους Μίχελς και
του ολοκληρωτικού ποδοσφαίρου που τότε είχε μόλις αρχίσει να χτίζεται. Ο Άγιαξ
προηγήθηκε μόλις στο 5ο λεπτό, κι από’κει και πέρα, έπαιξε τον
Παναθηναϊκό σαν τη γάτα με το ποντίκι. Ο Παναθηναϊκός δεν απογοητεύτηκε απ’το
γρήγορο γκολ, και πάλεψε σχεδόν μέχρι το τέλος, μένοντας ζωντανός, για να
τελειώσουν όλα στο 87ο λεπτό, όταν ο Άρι Χάαν (μετέπειτα προπονητής
του ΠΑΟΚ) διαμόρφωσε το τελικό 2-0. Ήταν η αρχή του μεγάλου Άγιαξ και το πρώτο
απ’τα τρία σερί Κύπελλα Πρωταθλητριών που κατέκτησε. Μετά το τέλος του αγώνα,
οι ποδοσφαιριστές του Παναθηναϊκού ήταν απογοητευμένοι. Ο Αντωνιάδης πλησίασε
τον Puskás και του είπε: «Είμαι πολύ στενοχωρημένος, πως θα το ξεπεράσουμε;». Ο
Puskás του απάντησε: «Έχω χάσει τελικό Mundial. Μετά απ’αυτό, μπορώ να ξεπεράσω τα πάντα». Έμεινε στον
Παναθηναϊκό μέχρι το 1974 κατακτώντας μαζί του το πρωτάθλημα του 1972.
Ο Puskás με τον Λουκά Μπάρλο
Το καλοκαίρι του 1978 ανέλαβε προπονητής της ΑΕΚ επί
προεδρίας Μπάρλου. Δεν πρόλαβε όμως ούτε καν να ολοκληρώσει τη σεζόν, κι
απομακρύνθηκε την 24η αγωνιστική, για να συνεχίσει ως υπηρεσιακός
μέχρι το τέλος της, ο βοηθός του Ανδρέας Σταματιάδης και να οδηγήσει την Ένωση
στην κατάκτηση του τίτλου.
Ο Puskás με τον Μπάγεβιτς
Κατά τη διάρκεια της προπονητικής του καριέρας, εκτός απ’τις
προαναφερθείσες ομάδες, πέρασε επίσης απ’τις Real Murcia, Colo-Colo, Saudi Arabia,
Al-Masry, Sol de América, Cerro Porteño,
και Melbourne Hellas, για να ολοκληρώσει την καριέρα του στους πάγκους το 1993,
σε ηλικία 66 ετών, με την εθνική Ουγγαρίας. Λόγω του ότι προπόνησε ομάδες σε
κάθε ήπειρο της Γης, απέκτησε το προσωνύμιο «Προπονητής των 5 Ηπείρων».
Ο άνθρωπος Puskás
Ο Puskás ήταν ένας σπουδαίος άνθρωπος, και ιδιαίτερα
αγαπητός απ’τους ανθρώπους του περιβάλλοντός του. Ένα ιδιαίτερο γεγονός συνέβη
όταν ήταν προπονητής στον Παναθηναϊκό, όπου η κόρη ποδοσφαιριστή έπασχε από
σοβαρό πρόβλημα στην καρδιά, και κινδύνευε η ζωή της. Ο παίκτης ήταν
καταρρακωμένος κι ο Puskás, ανέλαβε δράση, μέσω του κύρους και των γνωριμιών
του. Έτσι, πέτυχε ν’αναλάβει την εγχείρηση της κόρης του, ο παγκοσμίου φήμης
και κύρους, καρδιοχειρουργός Magdi Yacoub, του οποίου η λίστα αναμονής ήταν
τεράστια, ήδη από τότε, και για να εξεταστεί κάποιος απ’αυτόν, έπρεπε να
περιμένει τουλάχιστον μήνες, χρόνο που δεν είχε στην διάθεσή της η κόρη του
ποδοσφαιριστή. Ο γιατρός εγχείρησε τη μικρή κι έσωσε τη ζωή της.
Συνέντευξη στον Μανόλο στον εορτασμό των εβδομηκοστών
γενεθλίων του, το 1997
Το τέλος
Τον Οκτώβριο του 2000 πήγε σε νοσοκομείο της Βουδαπέστη για
ένα τσεκ-απ, στο οποίο ανιχνεύτηκε ότι έπασχε από Alzheimer κι αρτηριοσκλήρυνση
κι έτσι εισήχθη στην κλινική Kutvolgyi. Από τότε έφευγε απ’το νοσοκομείο μόνο
για να παρευρεθεί σε κάποιο αφιέρωμα. Άφησε την τελευταία του πνοή στις 17
Νοεμβρίου του 2006, από πνευμονία. Ήταν 79 ετών και είχε ζήσει με τη σύζυγό
του, Erzsébet, για 57 χρόνια, και την κόρη τους, Anikó. Στην κηδεία, στην οποία
μεταξύ άλλων, παρευρέθηκαν αντιπροσωπείες της Ρεάλ και του Παναθηναϊκού, το
φέρετρο του μεταφέρθηκε απ’το Estadio Ferenc Puskás της Ουγγαρίας στην πλατεία
Ηρώων για στρατιωτικό χαιρετισμό. Θάφτηκε κάτω απ’το θόλο της βασιλικής του
Αγίου Στεφάνου στη Βουδαπέστη στις 9 Δεκεμβρίου του 2006. Εκατομμύρια Ούγγροι βγήκαν
στους δρόμους για να τον θρηνήσουν.
Η οδός Újtemető utca κοντά στο Στάδιο Bozsik στην ουγγρική
πρωτεύουσα της Βουδαπέστης (συγκεκριμένα στην περιοχή της Kispest)
μετονομάστηκε σε Puskás ακριβώς ένα χρόνο μετά το θάνατο του ποδοσφαιριστή.
Λίγα χρόνια πριν απ’το θάνατο του θρυλικού παίκτη και προς τιμήν του, το Εθνικό
Στάδιο της Ουγγαρίας μετονομάστηκε σε Estadio Ferenc Puskás.
Η σελίδα της στήλης στο facebook:
@suntagm_puskas
